[Thông Cáo Báo Chí] Hội thảo “Thúc Đẩy Đa Dạng Hóa Thị Trường Xuất Khẩu – Các Giải Pháp Riêng Cho Doanh Nghiệp Việt Nam” thành công với những khuyến nghị thiết thực từ chuyên gia hàng đầu

TP. Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 9 năm 2025 – Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ – Trung ngày càng phức tạp và xu hướng thị trường toàn cầu thay đổi nhanh chóng, ESG Education & Business phối hợp cùng YCP Vietnam, và VPBank đã đồng tổ chức hội thảo “Thúc Đẩy Đa Dạng Hóa Thị Trường Xuất Khẩu – Các Giải Pháp Riêng Cho Doanh Nghiệp Việt Nam”. Sự kiện quy tụ nhiều chuyên gia trong và ngoài nước, mang đến cho doanh nghiệp Việt Nam góc nhìn toàn diện về chiến lược đa dạng hóa thị trường, tuân thủ các tiêu chuẩn ESG và tận dụng cơ hội tài chính xanh.

Diễn giả Yuichi Ota – YCP Shanghai & Vietnam

Ông Yuichi Ota mở đầu với cái nhìn chiến lược về bức tranh thương mại khu vực. Ông nhấn mạnh rằng từ sau làn sóng “China Plus One”, Việt Nam hưởng lợi từ dòng vốn FDI nhưng giờ đây lại đối diện rủi ro lớn khi Mỹ có thể áp thuế đáp trả. Các doanh nghiệp sản xuất theo hợp đồng (OEM/ODM) chịu tác động nặng nề do phụ thuộc vào đơn hàng của tập đoàn mẹ. Theo ông, để giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp cần chủ động tái cấu trúc chuỗi cung ứng, tối ưu tổ chức và cải thiện năng lực quản trị nhằm thích ứng với biến động toàn cầu….

Diễn giả Chi Ly – YCP Vietnam

Trong phần phân tích sâu, bà Chi Ly chỉ ra những ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp nhất khi Mỹ áp thuế: điện tử (27% xuất khẩu sang Mỹ), dệt may (50%), giày dép (35%) và gỗ (73%). Tác động này sẽ dẫn tới tăng chi phí, sụt giảm đơn hàng, áp lực dòng tiền, thậm chí sa thải lao động…. Bà đưa ra ba lựa chọn chiến lược:

1. Đa dạng hóa thị trường sang EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc.
2. Thu hẹp quy mô sản xuất để kiểm soát chi phí trong ngắn hạn.
3. Rút khỏi ngành kém cạnh tranh và tái phân bổ nguồn lực.

Trong đó, bà nhấn mạnh đa dạng hóa xuất khẩu là con đường bền vững nhất nhờ tận dụng 17 FTA mà Việt Nam đã ký kết….

Diễn giả Nguyễn Đình Quyền – ESG Education & Business

Trong bài trình bày với chủ đề “EU Market Access Requirements & Regulations”, ông Nguyễn Đình Quyền – Chuyên gia tư vấn ESG, Carbon Neutral & Net Zero – đã nhấn mạnh rằng: ESG không còn là lựa chọn, mà đã trở thành điều kiện bắt buộc để doanh nghiệp Việt Nam duy trì chỗ đứng tại các thị trường xuất khẩu chủ lực, đặc biệt là EU.

Ông Quyền phân tích khung pháp lý đang được EU triển khai đồng bộ theo European Green Deal và EU Circular Economy Action Plan (CEAP). Các quy định này không chỉ đặt ra mục tiêu biến châu Âu thành lục địa trung hòa carbon đầu tiên vào năm 2050, mà còn trực tiếp tác động đến hàng hóa nhập khẩu từ bên ngoài, bao gồm Việt Nam.

Một số văn bản quy định quan trọng đã và sẽ có hiệu lực trong giai đoạn 2025–2030:

• CBAM – Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon: áp thuế carbon lên các ngành có phát thải cao như thép, nhôm, xi măng, phân bón, điện, hydro và có thể mở rộng sang máy móc, linh kiện ô tô. Từ 2026, doanh nghiệp xuất khẩu bắt buộc phải cung cấp báo cáo phát thải được xác minh theo tiêu chuẩn quốc tế….
• CSRD – Chỉ thị báo cáo phát triển bền vững doanh nghiệp: buộc các công ty niêm yết tại EU, cũng như các nhà cung cấp trong chuỗi giá trị, phải công bố minh bạch thông tin ESG.
• EUDR – Quy định chống phá rừng: áp dụng với các sản phẩm nông nghiệp như cà phê, ca cao, cao su, gỗ, đậu nành, dầu cọ và các sản phẩm liên quan (da, thịt, giấy, chocolate…). Doanh nghiệp phải chứng minh nguyên liệu không xuất phát từ hoạt động phá rừng.
• CS3D – Chỉ thị thẩm định trách nhiệm doanh nghiệp: yêu cầu doanh nghiệp thực hiện due diligence về nhân quyền, môi trường trong toàn bộ chuỗi cung ứng.
• PPWR & ESPR: đặt ra tiêu chuẩn nghiêm ngặt về thiết kế sản phẩm, bao bì, tái chế và hộ chiếu số sản phẩm.

Ông Quyền nhấn mạnh rằng, hậu quả của việc không tuân thủ sẽ rất nghiêm trọng:

• Bị phạt hành chính đến 4% doanh thu EU.
• Hàng hóa có thể bị tịch thu, tiêu hủy hoặc loại khỏi chuỗi cung ứng.
• Doanh nghiệp có nguy cơ bị loại khỏi các gói thầu công và nguồn tài trợ tại EU.
• Mất uy tín, ảnh hưởng thương hiệu và khả năng ký kết hợp đồng dài hạn…

Để giúp doanh nghiệp Việt Nam chuẩn bị, ông Quyền đưa ra loạt khuyến nghị thực tiễn:

1. Thực hiện phân tích khoảng cách (gap analysis) – xác định sản phẩm nào, bao bì nào, hay quy trình nào chưa đáp ứng quy định EU.
2. Xây dựng hệ thống dữ liệu phát thải chuẩn mực – theo dõi Scope 1, 2, 3 và sẵn sàng cung cấp minh chứng cho đối tác châu Âu.
3. Đầu tư vào chứng chỉ quốc tế như OEKO-TEX, FSC, EU Ecolabel, Fairtrade… để khẳng định cam kết bền vững.
4. Hợp tác chặt chẽ với nhà nhập khẩu, khách hàng và chuỗi cung ứng để đồng bộ dữ liệu và tránh rủi ro.
5. Xem CBAM như cơ hội – bởi việc chuẩn hóa dữ liệu phát thải sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao minh bạch, thuận lợi trong huy động vốn xanh và tiếp cận nhà đầu tư ESG.

Ông kết luận: “Doanh nghiệp Việt Nam cần chuyển từ tư duy ứng phó sang chủ động chuyển đổi. ESG không chỉ là vé vào cửa thị trường EU, mà còn là đòn bẩy để chúng ta nâng cấp chuỗi giá trị, khẳng định thương hiệu và bứt phá trong cạnh tranh toàn cầu.”

Diễn giả Tống Thùy Linh – VPBank

Bà Tống Thùy Linh giới thiệu hành trình của VPBank trở thành ngân hàng tiên phong về tài chính xanh tại Việt Nam.

VPBank đã huy động gần 3 tỷ USD vốn bền vững từ các định chế quốc tế (IFC, ADB, JICA, SMBC, AIIB…) và phân bổ vào các lĩnh vực như vận tải sạch (55,5%), công trình xanh (14,4%), tái chế (13,2%), nông nghiệp bền vững (8,9%)….
Bà cũng chia sẻ các case study tiêu biểu:

• Nhà máy điện rác Bắc Ninh – khoản vay 36 triệu USD giúp dự án đạt mức phát thải carbon âm, đóng góp trực tiếp vào mục tiêu Net Zero.
• Nhà máy bao bì tái chế – vốn vay 19 triệu USD hỗ trợ sản xuất khép kín theo mô hình kinh tế tuần hoàn.
• Doanh nghiệp chế biến cà phê bền vững – khoản vay 84 triệu USD giúp mở rộng xuất khẩu và đào tạo nông dân đạt chứng chỉ quốc tế.

Theo bà Linh, VPBank không chỉ cung cấp vốn mà còn đồng hành tư vấn ESG và kết nối thị trường, giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh khi hội nhập.

Kết luận hội thảo

Phiên thảo luận giữa các diễn giả khẳng định: trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, gắn liền với tuân thủ ESG và tận dụng nguồn vốn xanh chính là “chìa khóa” để doanh nghiệp Việt Nam vừa giảm rủi ro, vừa tạo đột phá tăng trưởng.